De leugen regeert wel degelijk.

In december 1999 schreef ik een reactie op de uitspraak van Koningin Beatrix, dat “de leugen regeert”. Jarenlang heeft dit stuk op een vorige website van mij gestaan. Op 2018-09-30 heb ik het weer uit het stof gehaald en licht geredigeerd ter viering van het eerste lustrum van De Correspondent: het platform, dat er in geslaagd is om een constructief journalistiek concept te ontwikkelen, waarin de meeste van de blinde vlekken, die ik het journaille verweet, zijn vermeden.

Eigenlijk bedrijft zelfs de serieuze pers: Roddel

95 Stellingen van Martin Luther

In de 50-er jaren van de vorige eeuw heeft mijn vader, Frans van der Heijden (1918-2009), de 95 stellingen van de rooms-katholieke pater, Martin Luther, vertaald uit het Latijn. Mijn vader was toen dominee in Lippenhuizen-Hemrik, en gebruikte deze vertaling om zijn catechisanten uit te leggen hoe de protestante kerk, waarvan zij lidmaat zouden worden, is ontstaan.

Dit jaar is het op 31 oktober 2017 een half millennium geleden, dat Martin Luther zijn 95 stellingen publiceerde.  Ik heb kopieën laten maken van het originele vouwblad, dat mijn vader aan zijn eigen catechisanten uitreikte en ook via andere dominees verspreidde: Vertaling Lutherstellingen.
Hij schreef er op de keerzijde een toelichting bij: Toelichting Lutherstellingen.

Deze vertaling naar het Nederlands is vergeleken met andere vertalingen in een “Abschlussarbeit” aan de Universiteit van Utrecht, die hier te lezen is: PDF: Die 95 Thesen Martin Luthers in niederländischen und deutschen Versionen.

NB: In die “Abschlussarbeit” en op het Internet zwerven nog oude koppelingen naar een server, die niet meer functioneert:
http://utopia.knoware.nl/users/adosh/luther/
http://utopia.knoware.nl/users/adosh/luther/luther.html
http://utopia.knoware.nl/users/adosh/luther/inleiding.html
De informatie, die daar stond heb ik vervangen door dit bericht.

ICT-projecten falen door open deur in blinde vlek.

In 2014 liet de Tweede Kamer een onderzoek doen naar het falen van grote ICT-projecten. De focus lag uiteraard op  de overheid, maar ik denk, dat een groot deel van het bedrijfsleven met hetzelfde probleem worstelt.

De openbare hoorzittingen werden op de televisie uitgezonden. Al kijkend kreeg ik de indruk, dat het eigenlijke probleem niet aan de orde kwam. Maar ja, eigenlijk was dat wel logisch, want dat probleem en de oplossing ervan ligt achter de open deur die verborgen blijft in de blinde vlek van het 19de eeuwse industrieel-logistieke paradigma dat ook de manier van denken in de 20ste en 21ste eeuwse bedrijfsarchitectuur nog domineert. We modelleren onze bedrijfsprocessen nog steeds niet als interactie, waarin we informatie uitwisselen, maar volgens het industrieel-logistieke Input-Transformatie-Output-patroon.

Ik heb toen aan “de commissie Elias” een notitie gestuurd, maar daarvan is geen spat terug te vinden in hun conclusies en aanbevelingen. Dat is jammer. Ik vrees, dat de problemen niet kunnen worden opgelost, zolang de vragende partij van ICT-diensten (de opdrachtgevers in “de Business”)  haar verantwoordelijkheid niet neemt om interne en externe ICT-aanbieders te vertellen welke ondersteuning ze van de ICT nodig heeft.

De tekst van de notitie heb ik aangevuld met wat ondersteunende illustraties en is hier terug te lezen.

Hoewel ik met deze notitie tegelijk een knuppel in het architectuur-hoenderhok gooide, is het daar nog angstvallig stil gebleven

Naar mijn idee wordt het falen van ICT-projecten voor een groot deel veroorzaakt doordat opdrachtgevers èn ICT-leveranciers niet beschikken over de vereiste kennis, met name over de bedrijfsarchitectuur. De huidige Bedrijfs- &Informatiearchitecturen zijn alleen gebaseerd op opsplitsing en decompositie van een bedrijf in aspectsystemen.
Deze architecten zijn niet in staat om de toekomstige organisatie inzichtelijk te modelleren, zoals architecten van bouwwerken doen met tekeningen of maquettes van de nieuwe ruimtelijke indeling. Als architecten in de fysieke bouw zo te werk zouden gaan, zouden ze een te renoveren gebouw of gebied in onderdelen decomponeren en dan beschrijven als bouwplaats met stapels kozijnen, vensters, deuren, muur-, plafond- en vloerdelen, leidingen etc. Maar de essentie, de ruimte, die met die bouwstenen wordt gebouwd, is op een bouwplaats niet te vinden. En een verandering in de architectuur van het oorspronkelijke gebouw, is dan ook zo niet meer herkenbaar te beschrijven voor toekomstige gebruikers. Zulke architecten kunnen de opdrachtgever dan ook geen duidelijkheid verschaffen over de manier waarop deze onderdelen ten opzichte van elkaar zullen worden „georganiseerd” tot ruimtes die weer een samenhangend gebouw gaan vormen.
Wat in de gebruikelijke decompositiekennis ontbreekt, is een concept van de compositie van de nieuwe situatie, dat de “ruimte” in het organisatorische handelen schept, afbakent en inzichtelijk maakt: de handelingsruimte.

Blinde vlekken

Ik zie ik zie, wat jij niet ziet en wat ik zie is …anders.

Met woorden onderscheiden we het benoemde van het onbenoemde en van het anders benoemde.
Een veelvoorkomende denkfout is, dat het bestaan van een woord ook zou impliceren, dat er “iets” bestaat dat door dat woord werd aangeduid en dat door dat woord ook de essentie van “iets” zou worden benoemd. De vergeefse zoektochten naar “phlogiston” en “ether” zijn sprekende voorbeelden van deze vergissing.
Woorden duiden zelf niet per se op iets, maar zijn een middel van de gebruiker om een onderscheid te maken tussen het benoemde, het onbenoemde en anders benoemde.
Blinde vlekken kunnen op tenminste twee manieren ontstaan
1. doordat we “iets” menen te zien, dat er helemaal niet hoeft te zijn, ook al wordt het aangeduid door een woord, zoals “ether”;
2. doordat we iets niet kunnen zien omdat we het nog niet hebben onderscheiden en benoemd met ons huidige denkraam of frame van woorden

Interactie

Om vissen te vangen gebruikt men aas.
Heeft men de vissen gevangen dan kan men het aas vergeten.
Om konijnen te vangen gebruikt men een strik.
Heeft men de konijnen gevangen, dan kan men de strik vergeten. 

Men gebruikt woorden om hun betekenis uit te drukken.
Wordt de betekenis verstaan, dan kunnen de woorden worden vergeten.
Waar vind ik een mens die woorden vergeet,
opdat ik met hem kan praten?

Zhuang Zi

uit: Taoisme, spreuken en citaten, verzameld door Wim Leys